U Tuyến Yên
Tuyến yên là một tuyến nội tiết nhỏ hình bầu dục nằm ở đáy não ngay sau mũi và dưới dây thần kinh thị giác (dây thần kinh dẫn đến mắt). Nó có kích thước bằng hạt đậu và rất quan trọng vì nó tiết ra nhiều chất hóa học để điều khiển được gọi là kích thích tố.
Kích thích tố sản xuất bởi tuyến yên giúp điều hòa và kiểm soát sự tiết hormon từ các tuyến nội tiết khác có trách nhiệm điều khiển sự tăng trưởng, trao đổi chất và trưởng thành của cơ thể.
Triệu chứng
1. Những triệu chứng gây ra bởi áp lực lên mô tuyến yên bình thường làm nó không thể sản xuất kích thích tố một cách bình thường, ví dụ như, sự yếu sức và mệt mỏi nói chung, thờ ơ, da nhợt nhạt, mất kinh nguyệt trước khi mãn kinh và mất chức năng tình dục.
2. Những triệu chứng gây ra bởi áp lực trên các cấu trúc xung quanh tuyến yên, ví dụ như nhức đầu, mất thị giác.
3. Những triệu chứng gây ra do sản xuất quá nhiều kích thích tố:
- Kích thích tố prolactin: mất kinh nguyệt (mãn kinh) và sản xuất sữa không thích hợp của vú (sự tiết thừa sữa) và vô sinh ở phụ nữ, bất lực và vô sinh ở nam giới.
- Kích thích tố tăng trưởng: bệnh khổng lồ ở trẻ em, và ở người lớn đã đạt chiều cao tối đa, chứng to chi trong đó bàn tay, bàn chân và hàm dưới trở nên rất to. Quá nhiều kích thích tố tăng trưởng có thể làm nặng thêm bệnh tiểu đường, huyết áp cao và bệnh tim.
Kích thích tố Adreno-corticotrophic (ACTH) quá nhiều: điều này kích thích tuyến thượng thận sản xuất và tiết ra glucocorticoid. Sự dư thừa của kích thích tố glucocorticoid làm tích tụ chất béo trong các khuôn mặt (moonface – mặt tròn), cổ, thân và những nếp căng da hiện rõ. Tay và chân vẫn ốm. Da nhiều lông, mỏng và dễ bị thâm tím. Quá nhiều đường trong máu (tiểu đường) và huyết áp cao có thể xảy ra.
Chẩn đoán
- Tiền sử bệnh án lâm sàng và xét nghiệm
- Scan CT đầu/ kiểm tra MRI
- Đánh giá nội tiết
Kiểm tra thị trường của mắt
Lựa chọn điều trị
Có ba loại phương pháp điều trị hiện nay. Phương pháp điều trị được đề nghị sẽ tùy thuộc vào loại khối u, kích thước và mức độ của nó, và độ tuổi và sức khỏe tổng thể của bạn.
Phẫu thuật
Được thực hiện để loại bỏ các khối u. Các phẫu thuật ưa thích là tiếp cận qua đường xương bướm nơi khối u được loại bỏ qua đường khoang mũi thông qua một vết cắt trong miệng hoặc mũi. Một loại phẫu thuật khác thủ thuật mở hộp sọ trong đó một phần xương sọ được lấy ra để tiếp cận vào khối u này. Xương được đặt lại sau khi loại bỏ khối u.
Khối u lớn mở rộng ra bên ngoài hố yên có thể cần bổ sung các liệu pháp bức xạ.
Xạ trị
Hình thức phổ biến nhất của xạ trị là điều trị bằng tia phóng xạ tiêu chuẩn bên ngoài, trong đó tia X năng lượng cao được nhắm vào khối u trong vòng 5-6 tuần để làm nó co lại. Xạ phẫu (điều trị bằng dao Gamma) sử dụng nhiều tia bức xạ hướng vào khối u, cũng được sử dụng để cung cấp một lượng bức xạ riêng lớn để ngăn chặn nó phát triển
Điều trị bằng thuốc:
Theo dõi bởi chuyên gia nội tiết có thể cần:
1. Để phát hiện và thay thế các chứng thiếu hụt kích thích tố xuất hiện sau khi điều trị, như thuốc viên thyroxine và hydrocortisone. Phương pháp này kéo dài cả đời và phải được tiếp tục ngay cả khi bệnh đã thuyên giảm.
2. Để ngăn sự sản xuất kích thích tố từ khối u. Phương pháp này thường được sử dụng khi tình trạng tiết kích thích tố quá mức vẫn tiếp tục dù đã điều trị phẫu thuật hay phóng xạ.
Bromocryptine được sử dụng khi khối u sản xuất một lượng lớn prolactin, và ngoài việc kiềm hãm sự sản xuất prolactin, có thể làm teo nhỏ khối u đáng kể. Tiêm somatostatin có thể áp dụng đối với những khối u sản xuất kích thích tố tăng trưởng.
Tái phát bệnh
Thường xuyên theo dõi với các xét nghiệm mức độ kích thích tố và những kiểm tra X-quang như scan MRI là cần thiết để chẩn đoán và điều trị bệnh tái phát. Nếu tái phát được chẩn đoán, phẫu thuật lại có thể là cần thiết. Tái phát u lớn có thể cần cả xạ trị và điều trị bằng thuốc.