Mối liên hệ giữa chế độ dinh dưỡng và liệu pháp hóa trị ở bệnh nhân ung thư
Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bệnh nhân ung thư lớn tuổi chống lại các tác dụng phụ khi thực hiện hóa trị. Cùng tìm hiểu thêm từ các chuyên gia Ung thư tại Trung tâm Ung Thư Quốc Gia Singapore (National Cancer Centre Singapore).
Dinh dưỡng giữ một vai trò quan trọng giúp bệnh nhân cao tuổi đối phó với các tác dụng phụ của hóa trị liệu ung thư.
Hóa trị có phải là phương pháp tốt nhất?
Ông Lee Ah Seng* – 80 tuổi, sống một mình tại căn hộ HBD. Thu nhập chủ yếu dựa vào sự trợ giúp của cộng đồng và công việc thu nhặt ve chai vất vả. Ông không quá chú trọng chế độ dinh dưỡng hàng ngày – thường xuyên ăn ngoài và thỉnh thoảng bỏ một hay hai bữa khi quên để ý thời gian hoặc không còn tiền.
Ông Lee là người hút thuốc lâu năm. Ông mắc bệnh ho mạn tính và trong vài tháng gần đây, tình trạng ho càng kéo dài đồng thời bắt đầu có dấu hiệu khạc ra máu. Vì vậy, ông đã tìm đến phòng khám đa khoa địa phương, tại đây bác sĩ đã phát hiện ra những dấu hiệu đầu tiên của căn bệnh ung thư phổi. Và điều này cũng được xác nhận qua các chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết.
Bệnh nhân đã cao tuổi mà dinh dưỡng lại không đủ nên các bác sĩ phải cân nhắc nhiều vấn đề khác nhau trước khi vạch ra một kế hoạch điều trị. Liệu phương pháp hóa trị có mang lại hiệu quả không? Hay sẽ gây nhiều nguy hiểm hơn? Bệnh nhân có thể bị nhiễm độc không? Một điều quan trọng khác cần phải xem xét khi điều trị cho người lớn tuổi là việc thiếu dinh dưỡng cần thiết có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân như thế nào sau quá trình trị liệu.
Dinh dưỡng ở người lớn tuổi có liên quan đến các tác dụng phụ của hóa trị ung thư
Theo Bs Tira Tan ở Khoa Hoá trị liệu ung thư tại Trung tâm Ung Thư Quốc Gia Singapore (National Cancer Centre Singapore) – một thành viên của tập đoàn SingHealth – tình trạng dinh dưỡng của mỗi bệnh nhân cao tuổi phản ánh khả năng phản ứng của họ đối với việc điều trị ung thư. Cụ thể, những người suy dinh dưỡng thường có xu hướng bị ảnh hưởng nhiều hơn từ các tác dụng phụ khi hóa trị, chẳng hạn như buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy, lở loét niêm mạc và suy kiệt cơ thể.
Bs Tan cũng chia sẻ rằng mặc dù có tới 60% bệnh nhân tại Singapore mắc ung thư ở độ tuổi trên 65, nhưng lại có rất ít bằng chứng lâm sàng về trường hợp điều trị của họ. Vì những bệnh nhân này thường không tham gia vào các cuộc thử nghiệm với nguyên do xuất phát từ các vấn đề về tuổi tác và thể trạng. “Chúng tôi cần thêm nhiều dữ liệu và bằng chứng lâm sàng để có thể chỉ định điều trị đối với những trường hợp này.”
Trong nghiên cứu của mình, Bác sĩ Tan đã tiến hành phân tích dựa trên dữ liệu được thu thập bởi bác sĩ Ravidran Kanesvaran – cố vấn tại NCCS, đồng thời là người phát động chương trình đầu tiên và duy nhất (ở thời điểm hiện tại) về nghiên cứu lâm sàng ở người cao tuổi tại Singapore. Ông đã phỏng vấn 249 bệnh nhân ung thư ở Châu Á có độ tuổi từ 70 đến 94 trong khoảng thời gian 3 năm từ 2007 đến 2010. Họ mắc các căn bệnh khác nhau, từ ung thư đường tiêu hóa đến ung thư bạch huyết, và được phỏng vấn trước khi tiếp nhận điều trị tại NCCS.
Bác sĩ Tan tiết lộ, ¾ số người tiến hành khảo sát có nguy cơ tương đối cao về thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết. Nghiên cứu cũng nhận dạng những nguyên nhân gắn liền với vấn đề này, bao gồm:
- Khi bệnh nhân bước vào giai đoạn ung thư nghiêm trọng hơn: “Các tế bào ung thư sản sinh ra nhiều hormone có thể ảnh hưởng đến khẩu vị và khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Họ sẽ gặp các vấn đề như sút cân và suy nhược các cơ.”
- Khi bệnh nhân không thể sinh hoạt bình thường trong cuộc sống hàng ngày: “Chỉ số chức năng ECOG được sử dụng để đánh giá khả năng bệnh nhân tự thực hiện các hoạt động hàng ngày của họ, ví dụ như là ra khỏi giường, đi vệ sinh và thực hiện các sinh hoạt thông thường khác. Bệnh nhân cần được giúp đỡ thường là những người mà có nhiều khả năng mắc chứng suy dinh dưỡng.”
- Khi bệnh nhân trong tình trạng thiếu máu: “Thiếu máu là tình trạng thường xuất hiện ở những người mà các bệnh lý của họ mang tính chất mạn tính. Đây cũng có thể là vấn đề phát sinh từ bệnh ung thư, gây mất máu do tăng khả năng phá hủy hồng cầu trong cơ thể. Thiếu máu gây ra các triệu chứng như hôn mê, thở dốc và các vấn đề về tim mạch. Nếu tình trạng này nghiêm trọng, cần tiến hành truyền máu cho bệnh nhân, đồng thời tạm dừng việc điều trị ung thư.”
- Khi bệnh nhân trong tình trạng căng thẳng: “Khi tâm trạng bệnh nhân kém, họ thường cảm thấy không ngon miệng, từ đó dẫn đến không muốn ăn.”
*Tình trạng được mô tả dựa trên hồ sơ bệnh án tiêu biểu từ nghiên cứu.
Các tác động khi thực hiện hóa trị đối với bệnh nhân cao tuổi
Liệu pháp hóa trị có thể ảnh hưởng đến các bệnh nhân ung thư ở độ tuổi cao, đặc biệt là những người không có đầy đủ dinh dưỡng cần thiết. Tại sao lại như vậy, cùng tìm hiểu nguyên nhân từ các chuyên gia ung thư của Trung tâm Ung Thư Quốc Gia Singapore (National Cancer Center Singapore).
Hóa trị có thể gây nhiều ảnh hưởng không tốt đến người bệnh cao tuổi, đặc biệt nếu họ thuộc dạng suy dinh dưỡng.
Tác dụng phụ của hóa trị liệu đối với người cao tuổi: So sánh giữa bệnh nhân bình thường và bệnh nhân suy dinh dưỡng
Là Bác sĩ hoá trị liệu tại Trung tâm Ung Thư Quốc Gia Singapore (NCCS), bác sĩ Tira Tan đã chia sẻ các phương thức can thiệp đơn giản để hỗ trợ những bệnh nhân cao tuổi cùng với chứng suy dinh dưỡng của họ, bằng các bữa ăn cộng đồng, xét nghiệm nha khoa hoặc nhờ đến sự giúp đỡ của các nhân viên y tế xã hội.
Cô cũng cho biết thêm: “Những người thực hiện chế độ ăn uống hợp lý thì cơ thể sẽ có đủ sức khỏe để chịu đựng các đợt hóa trị tốt hơn, chất lượng cuộc sống được cải thiện hơn và hiệu quả điều trị cũng khả quan hơn. Ngược lại, những bệnh nhân không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất thường dễ bị nhiễm độc, hoặc chịu các biến chứng và tác dụng phụ khi thực hiện hóa trị. Bằng cách nhận dạng các trường hợp không thể tiến hành hóa trị, chúng tôi có thể sớm can thiệp theo nhiều phương pháp khác nhau để phù hợp với từng bệnh nhân, chẳng hạn như làm việc với chuyên gia dinh dưỡng để cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng, chỉ định dùng thực phẩm bổ sung giúp nâng cao thể trạng cho bệnh nhân.”
Bác sĩ Tan cho rằng cần phải có nhiều thông tin hơn về các phương thức điều trị dành cho những bệnh nhân ung thư lớn tuổi. “Dân số thế giới đang có xu hướng già đi, điều này cũng có nghĩa là việc chữa trị sẽ được tiến hành cho nhiều bệnh nhân với độ tuổi ngày càng cao. Chúng ta cần nhiều hơn nữa, những dữ liệu cũng như là nghiên cứu, để mang đến cho bệnh nhân sự chăm sóc toàn diện nhất.”
Với nghiên cứu đã được Hiệp hội Ung thư Lâm sàng Hoa Kỳ trao tặng giải thưởng, bác sĩ cũng hy vọng sẽ giúp nâng cao nhận thức của bệnh nhân cũng như người chăm sóc về các nguy hiểm từ việc thiếu dinh dưỡng. Nhóm nghiên cứu về ung thư ở người lớn tuổi tại NCCS đang xem xét tổ chức một đội ngũ y tế đa chuyên khoa chuyên điều trị cho các bệnh nhân lớn tuổi, bao gồm các chuyên gia từ lĩnh vực vật lý trị liệu, dinh dưỡng, hóa trị cho đến các bác sĩ chuyên về ung thư.
Làm cách nào nhận biết một người cao tuổi đang trong tình trạng suy dinh dưỡng
Trong khoảng thời gian chăm sóc người ông quá cố của mình, bác sĩ Tan nhận ra bản thân có thể đối phó tốt hơn khi được cung cấp đầy đủ thông tin. Cô đưa ra một vài lời khuyên hữu ích cho những người thăm bệnh mà người thân của họ đang trải qua tình trạng suy dinh dưỡng.
- Đừng giữ suy nghĩ rằng người già mất khẩu vị do tuổi tác của họ
“Nhiều người vẫn cho rằng đây là chuyện bình thường và hiển nhiên ở người cao tuổi, nhưng thực tế lại không ổn chút nào. Tìm hiểu nguyên nhân và nhận thức các nguy cơ liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng và nếu có bất kỳ phát hiện bất thường nào, đề cập ngay với các bác sĩ điều trị để họ có thể sớm can thiệp và kịp thời hỗ trợ bệnh nhân.”
- Có thể thừa cân nhưng cơ thể vẫn thiếu dinh dưỡng
“Những bệnh nhân cao tuổi tham gia vào nghiên cứu có cân nặng khoảng từ 21kg đến 81,3kg. Suy dinh dưỡng xảy ra khi người ta không nhận thức chính xác về các dưỡng chất cũng như liều lượng cần thiết. Một người hoàn toàn có khả năng thừa cân, hoặc thậm chí là béo phì, tuy nhiên vẫn thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết, bởi vì họ có thể đã lựa chọn thực phẩm không đúng hoặc không lành mạnh.
Nguồn: HealthXchange Singapore