UNG THƯ PHỔI
Ung thư phổi là ung thư khởi phát trong phổi. Các lá phổi nằm trong lồng ngực. Chúng giúp bạn thở. Khi hít thở, không khí đi qua mũi, xuống khí quản, và vào phổi, nơi nó truyền rộng ra qua các ống gọi là phế quản. Ung thư phổi thường xảy ra nhiều nhất ở các tế bào lót các ống này (phế quản).
Hai loại chính của ung thư phổi là:
- Ung thư phổi tế bào không nhỏ (NSCLC) là loại phổ biến nhất của ung thư phổi.
- Ung thư phổi tế bào nhỏ chiếm khoảng 10% của tất cả các trường hợp ung thư phổi.
Những loại này được chẩn đoán dựa trên đặc tính của các tế bào dưới kính hiển vi.
Tuổi khởi bệnh
Hầu hết người chẩn đoán bị ung thư phổi lớn hơn 40 tuổi. Tuy nhiên, bệnh có thể bắt đầu từ lâu trước khi phát hiện.
Rủi ro và nguyên nhân
Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Nó dẫn đến hơn 90% các trường hợp bệnh ung thư phổi. Số năm hút thuốc và số thuốc hút mỗi ngày càng tăng, nguy cơ ung thư càng tăng. Hút thuốc lào, xì gà và cần sa cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Vợ hoặc chồng của người hút thuốc có nguy cơ phát triển ung thư phổi cao hơn 35% so với vợ hoặc chồng của người không hút thuốc, tỉ lệ nguy cơ con em của những người hút thuốc vẫn chưa được xác định chính xác.
Tiếp xúc với một số hóa chất nhất định tại nơi làm việc như amiăng, khí than, crom, niken, asen, vinyl chloride, và khí mù tạt cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi.
Triệu chứng và dấu hiệu của ung thư phổi
Hút thuốc lá làm tổn thương phổi ngay cả trong trường hợp không bị ung thư. Các triệu chứng liên quan đến tổn thương phổi là ho và khó thở. Có thể xuất hiện đờm vấy máu ngay cả khi không bị ung thư. Nhiễm trùng phổi cũng thường gặp ở người bị tổn thương phổi. Giãn nở của khoang khí, hay bệnh phế thủng, là một biến chứng đặc biệt phổ biến của việc hút thuốc. Ung thư phổi thường phát triển khi phổi bị tổn thương. Các triệu chứng và dấu hiệu của ung thư phổi đôi khi không thể phân biệt được với tổn thương phổi do hút thuốc lá. Đôi khi, ung thư phổi có thể được phát hiện tình cờ khi chụp X-quang ngực trong quá trình kiểm tra tổng quát hoặc xét nghiệm trước khi đi làm.
Xét nghiệm chẩn đoán
Khi bị ho dai dẳng hoặc thay đổi cơ chế ho, xuất hiện đờm vấy máu hoặc khó thở không giải thích được, bạn nên được tư vấn y tế ngay lập tức. Thường chụp X-quang ngực có vai trò quan trọng trong chẩn đoán ban đầu của ung thư phổi. Đờm có thể được gửi đi kiểm tra sự tồn tại của các tế bào ung thư hoặc các bệnh nhiễm trùng, như bệnh lao tương đối phổ biến ở Singapore.
Nếu thật sự nghi ngờ bị ung thư, nội soi phế quản có thể được tiến hành. Trong xét nghiệm này, một ống sợi quang đường kính khoảng 7 mm được đưa qua mũi và vào phổi dưới sự gây mê nhẹ và gây tê tại chỗ. Bạn vẫn có thể thở bình thường trong quá trình này kéo dài từ 15 đến 30 phút. Một mẫu mô nhỏ có thể được lấy mà không gây đau đớn để kiểm tra thêm nhằm chẩn đoán ung thư. Một số quyết định trong việc xử lý ung thư phổi (đặc biệt là liên quan đến các liệu pháp nhắm mục tiêu), yêu cầu phải thực hiện các xét nghiệm di truyền đặc biệt trên các tế bào ung thư từ mẫu sinh thiết của bạn.
Một khi ung thư được chẩn đoán, chụp cắt lớp vi tính (CT) vùng ngực và gan có thể được thực hiện để xác định xem ung thư đã lan đến các cơ quan khác chưa, chẳng hạn như gan hoặc tuyến thượng thận nằm trên thận ở cả hai bên. Thỉnh thoảng, chụp xương và CT não cũng được yêu cầu.
Kiểm tra chức năng phổi, phương pháp thổi vào một xi lanh lớn, có thể được thực hiện trước khi phẫu thuật để đánh giá chức năng của phổi trước khi thảo luận về quyết định phẫu thuật.
Điều trị ung thư phổi
Có hai loại ung thư phổi chính, ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào không nhỏ. Chẩn đoán này dựa trên những gì bác sĩ bệnh học (chuyên gia quan sát các mô dưới kính hiển vi) nhìn thấy khi kiểm tra mẫu mô dưới kính hiển vi và sau khi làm xét nghiệm nhuộm đặc biệt trên mẫu mô.
Ung thư phổi tế bào nhỏ phát triển nhanh hơn và lây lan sớm hơn đến các cơ quan khác so với ung thư phổi tế bào không nhỏ. Khoảng 10% các ca ung thư phổi là ung thư phổi tế bào nhỏ. Ung thư phổi tế bào không nhỏ phát triển chậm hơn so với ung thư phổi tế bào nhỏ và có xu hướng giới hạn ở phổi trong một thời gian dài hơn.
Điều trị ung thư phổi tế bào không nhỏ
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào giai đoạn của ung thư phổi. Phẫu thuật là lựa chọn điều trị cho bệnh ung thư phổi giai đoạn đầu. Khu vực ung thư và một phần của vùng phổi bình thường xung quanh được cắt bỏ cùng với các hạch bạch huyết lân cận. Xạ trị sau phẫu thuật có thể là cần thiết nếu nghi ngờ còn sót tế bào ung thư trong mô phổi còn lại và có thể dẫn đến ung thư tái phát sau này, hay tái phát cục bộ. Liệu pháp này cũng được thực hiện nếu các hạch bạch huyết trung thất bị ảnh hưởng bởi khối u. Xạ trị thường diễn ra trong vòng 5-6 tuần.
Nếu không thể phẫu thuật do giai đoạn phát triển của ung thư, hoặc do các điều kiện y tế khác của bệnh nhân, xạ trị có thể được chiếu vào ung thư và các hạch bạch huyết lân cận. Lượng chính xác của bức xạ sử dụng phải được quyết định dựa trên cơ sở từng cá nhân do bác sĩ chuyên khoa ung thư phóng xạ (chuyên gia về xạ trị) đưa ra. Nhiều yếu tố cần được xem xét, chẳng hạn như độ tuổi của người bệnh, tình trạng sức khỏe nói chung, kích thước của phổi bình thường và kích thước của ung thư. Hoặc xạ trị còn được thực hiện khi các hạch bạch huyết trung thất bị ảnh hưởng bởi khối u. Xạ trị có thể được kết hợp với hóa trị.
Một khi ung thư đã lây lan ra ngoài phổi, hóa trị hoặc các liệu pháp nhắm mục tiêu nhất định có thể được sử dụng để kiểm soát bệnh. Gần đây hơn, những tiến bộ trong nghiên cứu ung thư đã đem đến sự hiểu biết sâu sắc hơn về sinh bệnh học và những bất thường di truyền trong ung thư phổi, trong đó có nhiều nghiên cứu phát triển các loại thuốc thử nghiệm mới.
Điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ
Ung thư phổi tế bào nhỏ có xu hướng lây lan sớm đến các cơ quan khác, chẳng hạn như xương, gan và não. Điều trị thường sử dụng hóa trị từ sớm. Nếu ung thư chưa lây lan ra ngoài giới hạn của một lá phổi, hóa trị kết hợp với xạ trị đã được chứng minh là có kết quả tốt hơn so với chỉ sử dụng hóa trị.
Hóa trị được sử dụng trong vòng 4 đến 6 tháng. Thường gây ra buồn nôn nhẹ hoặc nôn, rụng tóc hoàn toàn, thờ ơ hay mệt mỏi, và mất cảm giác ngon miệng. Lựa chọn chính xác các loại thuốc sẽ tùy thuộc vào sức khỏe chung của mỗi người và các vấn đề y tế khác.
Tiên lượng bệnh ung thư phổi
Tiên lượng có nghĩa là tiên đoán kết quả có thể xảy ra của một căn bệnh dựa trên tất cả các dữ kiện có liên quan. Tất cả các kết quả khám lâm sàng và chụp X-quang cũng như báo cáo bệnh lý rất quan trọng và phải được xem xét cùng nhau để quyết định tiến độ của từng trường hợp ung thư phổi. Từ đó, quá trình điều trị thích hợp có thể được quyết định và đưa vào áp dụng. Các chiến lược điều trị sẽ khác nhau tuỳ vào từng cá nhân.
Bác sĩ sẽ dựa trên các dấu hiệu sau đây:
- Kích thước của ung thư phổi là quan trọng. Ung thư càng lớn, càng có nhiều khả năng không thể thực hiện phẫu thuật.
- Các tuyến bạch huyết lân cận đã bị tác động chưa? Tất cả các tuyến bạch huyết có liên quan đã được loại bỏ khi phẫu thuật chưa? Còn vùng nào của cơ thể bị ảnh hưởng do ung thư không?
- Nghiên cứu bệnh học cho thấy nguy cơ cao ví dụ như ung thư phổi thuộc dạng tế bào nhỏ? Ung thư phổi tế bào nhỏ là một bệnh ung thư phát triển nhanh. Rất thường gặp, ung thư đã lan rộng đến nhiều cơ quan khác tại thời điểm chẩn đoán.
- Các cơ quan khác đã bị ảnh hưởng chưa?
- Nếu bệnh nhân có các vấn đề y tế khác, phẫu thuật có thể không được tiến hành ngay cả khi kích thước ung thư nhỏ và còn trong giai đoạn đầu. Ung thư phổi thường phát triển ở những người hút thuốc có tổn thương phổi từ nhiều năm do hút thuốc. Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, đồng nghĩa với việc nguy cơ cao khi phẫu thuật.
Phòng chống
Tránh hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc lá. Kiểm tra có thể giúp phát hiện ung thư phổi.
Ung thư phổi mất nhiều năm để phát triển. Nguy cơ này tăng theo số năm hút thuốc và số lượng thuốc hút mỗi ngày. Ngừng hút thuốc sẽ làm giảm nguy cơ phát triển ung thư. Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ của các bệnh khác, chẳng hạn như ung thư bàng quang và ung thư cổ tử cung, bệnh tim mạch và đột quỵ. Mặc dù không có bệnh, hút thuốc lá gây tổn thương phổi và có thể dẫn đến các triệu chứng như ho mãn tính và khó thở. Hút thuốc cũng có thể gây tổn hại cho vợ/chồng và các thành viên trong gia đình bạn.